De afgelopen weken lijken de Amerikaanse kranten maar over één ding te kunnen schrijven: het drama dat Donald Trump en Elon Musk de geldkraan van USAID willen dichtdraaien. Ondertussen is het duidelijk dat Vlaamse en Nederlandse kranten vaak kritiekloos overnemen wat in de VS wordt gepubliceerd, waardoor we hier grotendeels hetzelfde verhaal te lezen krijgen. Tranen vloeien over de pagina’s, opiniestukken waarschuwen voor een humanitaire catastrofe, en redacties schilderen het af als een aanval op de goedheid zelf. Maar laten we even eerlijk zijn: dit is geen drama. Dit is een zegen. Trump en Musk hebben gelijk om USAID onder de loep te nemen, en niet alleen omdat het een smak belastinggeld bespaart. Het echte verhaal – dat onze media steevast negeren – is dat USAID al decennia lang een instrument is om wereldwijd regeringen te manipuleren, stromannen aan de macht te brengen, een woke agenda door te drukken, coronaleugens in stand te houden en populisten te onderdrukken. En ja, dat gebeurde ook in Oekraïne, grootschalig, sinds ongeveer 2013. Laten we de feiten op tafel leggen, met dank aan Mike Benz, die in zijn recente podcasts bij Joe Rogan haarfijn uitlegde hoe de vork in de steel zit.
Een dure façade van liefdadigheid
Laten we beginnen met het geld. USAID slokt jaarlijks tientallen miljarden dollars op – in 2023 alleen al meer dan 40 miljard, volgens de Congressional Research Service. Dat is meer dan het budget van de CIA of het ministerie van Buitenlandse Zaken. Voor een agentschap dat zogezegd “humanitaire hulp” levert, is dat een astronomisch bedrag. Maar waar gaat dat geld naartoe? Niet naar de arme boer in Afrika of de hongerige kinderen in Syrië, zoals de glossy brochures ons willen doen geloven. Nee, het gros verdwijnt in de zakken van Amerikaanse aannemers, NGO’s en andere tussenpersonen. Phil Brenner, een expert van American University, noemde de bewering dat slechts 10% van het geld de begunstigden bereikt “een totale verdraaiing”, maar zelfs hij kan niet ontkennen dat de efficiëntie van USAID bedroevend laag is. Trump en Musk zien dat en willen de verspilling stoppen. Terecht.
Maar het financiële plaatje is maar het topje van de ijsberg. De echte reden waarom USAID op de schopstoel hoort, is wat het agentschap écht doet: politieke inmenging op wereldschaal.
USAID als politieke sloophamer
USAID werd in 1961 opgericht onder John F. Kennedy, zogezegd om de chaos tussen het Pentagon, de CIA en het ministerie van Buitenlandse Zaken te stroomlijnen. Maar al snel groeide het uit tot een monster met een eigen agenda. Mike Benz, een ex-medewerker van het ministerie van Buitenlandse Zaken, legde in zijn podcasts bij Joe Rogan (afleveringen #2237 en #2272) uit hoe USAID wordt ingezet om regeringen te destabiliseren en Amerika-vriendelijke pionnen aan de macht te brengen. Een prachtig voorbeeld dat hij aanhaalt: “Cuban Twitter” (Zunzuneo). In 2014 financierde USAID in het geheim een sociaal mediaplatform in Cuba. Eerst lokten ze gebruikers met onschuldige inhoud – sport en muziek – om daarna politieke propaganda te verspreiden en protesten aan te wakkeren tegen de Cubaanse regering. Hulp? Nee, pure inmenging.
En dat is geen uitzondering. Benz wijst erop hoe USAID in landen als Brazilië na de verkiezing van Bolsonaro in 2018 meteen samenwerkte met lokale rechtbanken en universiteiten om censuurprogramma’s op te zetten, gericht op het blokkeren van zijn herverkiezing. Dit alles onder het mom van “democratiebevordering”. Hetzelfde zien we in Polen, waar USAID “liberale” partijen steunde en de oppositie probeerde te knevelen. Dit is geen hulpverlening, dit is een schaakspel met landen als pionnen.
Oekraïne: USAID’s speeltuin sinds 2013
Nergens is dit duidelijker dan in Oekraïne. Sinds ongeveer 2013 werd USAID daar massaal ingezet als wapen in de geopolitieke strijd. Benz haalt in zijn Rogan-interviews belastende documenten aan die laten zien hoe USAID al vóór de Maidan-opstand van 2014 begon met het financieren van “capaciteitsopbouw” – een eufemisme voor het klaarstomen van een pro-Westerse elite. Toen vicepresident Joe Biden in 2016 opschepte dat hij Oekraïne dwong om aanklager Viktor Sjokin te ontslaan (die onderzoek deed naar Burisma, waar Hunter Biden in het bestuur zat), speelde USAID een sleutelrol. Het agentschap garandeerde leningen en stuurde fondsen om de Oekraïense olie- en gassector te “ontwikkelen” – toevallig precies waar Burisma van profiteerde. Dit was geen toeval, maar beleid.
Sinds de Russische invasie van 2022 kreeg Oekraïne meer dan 46 miljard dollar van USAID. Dat geld ging naar alles: van noodhulp tot het financieren van lokale media – waarvan 9 op de 10 afhangen van USAID, volgens Oekraïense bronnen. Maar die media werden niet alleen gesubsidieerd om “onafhankelijk” te zijn; ze moesten ook de Amerikaanse lijn volgen, inclusief het onderdrukken van kritiek op het beleid rond corona en het bestrijden van “populisten”. Dit is geen hulp, dit is propaganda met een chequeboek.
Woke agenda en coronaleugens
Over corona gesproken: USAID speelde een dubieuze rol in het wereldwijd pushen van narratieven rond de pandemie. Benz wijst op de financiering van EcoHealth Alliance, een organisatie die samenwerkte met het Wuhan Institute of Virology. Hoewel het niet bewezen is dat USAID direct verantwoordelijk is voor de oorsprong van COVID-19, gebruikte het agentschap wel zijn invloed om kritische stemmen te censureren. In landen met beperkte persvrijheid sponsorde USAID “onafhankelijke” media om de officiële lijn te versterken – inclusief lockdowns en vaccinmandaten – terwijl alternatieve visies als “desinformatie” werden bestempeld.
En dan hebben we nog de woke agenda. USAID’s jaarverslag van 2024 pronkt met programma’s voor “equiteit en inclusie” en LGBTQ-rechten in tientallen landen. Mooi op papier, maar in de praktijk vaak een middel om westerse waarden op te dringen aan samenlevingen die er niet om vroegen. Dit is geen hulp, dit is culturele kolonisatie.
De leugenachtige media
Wat misschien nog het pijnlijkst is, is hoe onze eigen kranten dit allemaal negeren. Wekenlang jammeren ze over het “einde van de hulp”, zonder ook maar één kritische vraag te stellen over wat USAID echt doet. En waarom? Omdat ze zelf vaak in het web van USAID verstrikt zitten. Benz onthulde hoe USAID wereldwijd journalisten en mediagroepen financiert – denk aan de Organized Crime and Corruption Reporting Project – om verhalen te sturen die de Amerikaanse belangen dienen. Onze kranten zijn geen waakhonden meer, maar schoothondjes van een systeem dat ze zelf niet durven te onderzoeken.
Conclusie: tijd voor een reset
Trump en Musk hebben groot gelijk om USAID aan te pakken. Het bespaart niet alleen miljarden, maar breekt ook een machine die al te lang ongestoord haar gang ging. Dit is geen aanval op hulpverlening, maar een broodnodige opruiming van een agentschap dat meer kwaad dan goed doet. De Vlaamse en Nederlandse media mogen dan huilen om het “verlies”, maar het echte verlies is hun geloofwaardigheid. Het wordt tijd dat we de waarheid onder ogen zien: USAID is geen redder, maar een manipulator. En dat Mike Benz dit zo helder uitlegt, terwijl onze pers wegkijkt, zegt alles.
Steven Arrazola de Oñate
Komen