Laat de mensen gerust

In aanloop naar de verkiezingen van 9 juni, waarbij ik lijsttrekker ben voor de nieuwe politieke beweging Voor U in Vlaams-Brabant, heb ik mij voorgenomen om in de weken voor de belangrijke stembusgang een aantal teksten te schrijven die concrete oplossingen bevatten voor de uitdagingen van onze samenleving. Het is gemakkelijk om kritiek te uiten maar het is minstens even belangrijk om met constructieve ideeën te komen. Ik had het afgelopen zondag over onze veel te hoge overheidsschuld en hoe we dit moeten oplossen. Vandaag schrijf ik over de steeds groter wordende bemoeizucht van onze overheid in ons privéleven.

In een tijd waarin de wereld om ons heen steeds sneller verandert, lijken ook de fundamenten van onze samenleving te verschuiven. Afgelopen jaren maar ook nu nog krijgen we te maken met een reeks maatregelen die diep ingrijpen in ons dagelijks leven. Lockdowns, Covid Safe Tickets, camera’s op elke straathoek, identiteitscontroles, steeds meer digitale toepassingen met big brother die toekijkt, beperkingen op cash geld en zelfs censuur. Deze ingrepen beperken onze vrijheid op een manier die een vrije democratie onwaardig is. De overheid heeft zich niet te moeien met ons privéleven. Zij moet ten dienste staan van de bevolking. Steeds meer mensen krijgen het gevoel dat dit basisidee niet meer begrepen wordt door politici. Vrijheid betekent immers dat we baas zijn over ons eigen leven en ons lichaam en daarover zelf beslissingen mogen nemen. Het idee dat de overheid ons leven tot in de kleinste details moet reguleren, staat haaks op het principe van zelfbeschikkingsrecht. Het is cruciaal dat we ons blijven verzetten tegen deze tendens van toenemende controle en inmenging.

Neem bijvoorbeeld de maatregelen die werden genomen rondom Covid-19. Uiteraard is het belangrijk om de volksgezondheid te beschermen, maar het is de vraag of we daarvoor onze fundamentele vrijheden moeten opgeven. In maart 2020 wisten we niet hoe ernstig de gevolgen van dit virus zouden zijn. Ook ik pleitte aanvankelijk voor voorzichtigheid. Enkele maanden later was echter duidelijk dat de vrijheidsbeperkende maatregelen helemaal niet nodig waren. Toch bleven veel landen, waaronder ook België, steeds meer onnodige maatregelen implementeren. Ik ga hier niet uitgebreid op terugkomen aangezien ik er reeds een heel boek over schreef, maar het is duidelijk dat er verschillende zware fouten gemaakt zijn en excuses hiervoor hebben we nog steeds niet gekregen. Er werd evenwel een gevaarlijk precedent geschapen voor verregaande overheidscontrole. Het gevaar is dat zulke maatregelen niet tijdelijk blijven maar een permanente plek in onze samenleving veroveren. Het CST is immers niet afgeschaft, het zit nog steeds in de koelkast. De pandemiewet ligt in de schuif klaar en kan op ieder moment door de regering geactiveerd worden. Het zijn twee voorbeelden die een gevaarlijke vorm van overheidsdwang zonder weerwoord van de bevolking betekenen.

Een ander zorgwekkend voorbeeld is de alomtegenwoordigheid van camera’s en digitale surveillance. Enkele jaren geleden werd ons wijsgemaakt dat de ANPR-camera’s er kwamen om zware criminelen en terroristen te stoppen. Vandaag begrijpt bijna iedereen dat er nog geen enkele terrorist is gestopt en dat het vooral een intelligent systeem is om zoveel mogelijk burgers boetes te laten betalen als ze net iets te snel rijden met hun wagen. In naam van veiligheid worden we continu in de gaten gehouden, met als resultaat een samenleving waarin privacy steeds minder vanzelfsprekend wordt. Dit gaat niet alleen over onze fysieke ruimte maar ook over onze digitale vrijheid. Onze gegevens worden verzameld, geanalyseerd en gebruikt, vaak zonder onze expliciete toestemming of zelfs medeweten. AI zal binnenkort ingevoerd worden en dan wordt de digitale controle overgelaten aan machines en algoritmes. Ik verzet me alleszins tegen het idee van een samenleving waarin we voortdurend onder toezicht staan en waar al onze activiteiten in de openbare ruimte worden geregistreerd. Dit is momenteel al de realiteit in China, waar de overheid een alziend oog en oor heeft. Het surveillancesysteem in dat land maakt uitgebreid gebruik van reeds in 2021 naar schatting 540 miljoen straatcamera's. Deze zijn uitgerust met gezichtsherkenningstechnologie waarmee individuen kunnen worden geïdentificeerd. Gaande van verkeersovertreders en winkeldieven over spijbelaars en potentiële criminelen tot politieke dissidenten. Bovendien wordt hun online communicatie dagelijks gemonitord in een grootschalige surveillancepraktijk. Het is verontrustend om te zien hoe we steeds meer op het communistische China beginnen te lijken.

Nog een voorbeeld is de renovatieplicht die is ingevoerd door de Vlaamse overheid. Sinds vorig jaar worden nieuwe eigenaars van een woning met een EPC-label E of F verplicht hun woning te renoveren naar een label D (of beter). Ze krijgen hiervoor na de aankoop 5 jaar om die renovatie af te ronden. Lukt dat niet, dan riskeren ze een forse boete. Op de website van de Vlaamse overheid lezen we dat deze kan oplopen tot 200.000 euro. Dit vind ik persoonlijk een grote schande. Een verplichte renovatie zorgt immers voor een enorme meerkost voor jonge gezinnen die hun eerste woning kopen. Deze verplichting zal er alleen maar toe leiden dat de droom van een eigen huis voor die gezinnen nog onbereikbaarder wordt. Wie kan dit nog betalen? De Vlaamse overheid heeft bovendien met heel veel zaken geen rekening gehouden. Wat bij scheiding? Stel dat het koppel ervoor kiest de woning te verkopen, blijft de oorspronkelijke renovatietermijn dan lopen voor de nieuwe eigenaar? Deze zou dan minder tijd krijgen om een eventueel grote renovatie door te voeren. Een koppel dat samen een huis met renovatieverplichting bezit maar uit elkaar gaat, dreigt door die verplichting met een zware financiële kater achter te blijven. De renovatieplicht moet afgeschaft worden. Wonen moet betaalbaar zijn. Los daarvan rijzen ook steeds meer vragen of een over-geïsoleerde woning wel gezond is.

Vervolgens zijn er nog de restricties op het gebruik van cash geld. Contant geld is een van de weinige middelen waarmee we anoniem kunnen handelen en onze privacy kunnen beschermen. Door de beperkingen hierop wordt niet alleen onze financiële vrijheid ingeperkt, maar ook onze mogelijkheid om ons onttrokken te houden aan constante monitoring door zowel de overheid als private bedrijven. We mogen dus nooit tolereren dat cash geld wordt afgeschaft. Op vele plaatsen is dit vandaag echter wel al het geval. Denk maar aan de autokeuring, het openbaar vervoer of bij bepaalde loketverrichtingen bij verschillende overheidsdiensten.

Censuur tenslotte, is een andere bedreiging voor onze vrijheid. In een democratische samenleving moet iedereen de mogelijkheid hebben om zijn of haar mening te uiten zonder angst voor repercussies. De opkomst van censuur onder het mom van het bestrijden van desinformatie ondermijnt dit fundamentele recht. Vrijheid van meningsuiting is een hoeksteen van onze samenleving en mag nooit lichtvaardig worden opgegeven.

Met Voor U eisen wij dat onze mensenrechten, inclusief onze eigendomsrechten, afdwingbaar zijn. De liberale rechtsstaat, waarin de rechten van het individu worden gerespecteerd en beschermd, is de hoeksteen van een vrije en rechtvaardige samenleving. We moeten waakzaam blijven en ervoor zorgen dat deze rechten niet verder worden uitgehold. Mensen hebben recht op zelfbeschikking. Ik vond het de laatste jaren hallucinant om te merken dat de politici die al jaren pleiten voor abortus opeens hevige voorstanders bleken van verplichte vaccinatie. Er werd dus steeds gepleit voor baas in eigen buik, wat ik volledig begrijp, maar waarom mochten we dan niet baas in eigen arm zijn? Het recht om zelf keuzes te maken over ons lichaam, onze gezondheid, ons geld en onze gegevens is fundamenteel. We moeten dit recht koesteren en verdedigen tegen elke vorm van overheidsinmenging.

We moeten blijven strijden voor meer vrijheid. Afgelopen weken kreeg ik geregeld het verwijt dat ik dit opeens niet meer zou doen. Dat is manifest onjuist. Ik schreef de afgelopen jaren honderden teksten over deze thema’s, kwam met een boek en maakte er talloze podcasts over. De voornaamste reden dat ik nu opnieuw politiek actief wil worden, is net het beschermen van onze vrijheden. Louter artikelen schrijven en roepen aan de zijlijn zal immers niet voldoende zijn om de beweging naar steeds meer controle te keren. De zelfverklaarde liberale partijen N-VA en Open Vld doen immers gretig mee en lijken hun DNA steeds meer te verloochenen. Ik hoop daarom dat u ons nieuw en broodnodige politieke initiatief wil steunen. Laat ons er samen voor zorgen dat onze samenleving gebaseerd blijft op de principes van vrijheid, zelfbeschikking en respect voor het individu. Alleen zo kunnen we een toekomst tegemoet gaan waarin we werkelijk vrij zijn.

Steven Arrazola de Oñate