Het noodweer dat Spanje treft, heeft geleid tot apocalyptische taferelen en onnoemelijk veel menselijk leed. Het dodental staat inmiddels op 63, waaronder vier kinderen, en met meerdere mensen nog vermist, dreigt dit verder op te lopen. Dit is een tragedie en mijn gedachten gaan uit naar de slachtoffers en hun families. Hopelijk komt de situatie snel onder controle. Ik schrijf deze tekst omdat ik me erger aan de politieke recuperatie van klimaatactivisten die deze tragedie opnieuw aangrijpen om ons te overtuigen dat de CO2-uitstoot de oorzaak is. De komende dagen zullen journalisten en klimaatwappies ongetwijfeld weer benadrukken dat het noodweer te wijten is aan klimaatverandering, alsof wij de schuldigen zijn van dit natuurgeweld.
Er is niets mis met het klimaat in Spanje; overstromingen na zware herfstregens zijn daar een bekend verschijnsel. In 1962 eiste een vergelijkbare storm zelfs 800 levens, en tussen 1900 en 2015 deden dergelijke overstromingen zich 53 keer voor. Wat we de afgelopen dagen in Spanje hebben gezien, is een fenomeen dat de lokale bevolking kent als Gota Fría, oftewel "koude druppel." Dit is een meteorologisch verschijnsel dat vooral de oostkust van Spanje en de Balearen ongeveer jaarlijks treft. De term komt van het Duitse Kaltlufttropfen, wat "vallende koude lucht" betekent. In Spanje gebruikt men ook de afkorting DANA, wat staat voor depresión aislada en niveles altos – een geïsoleerde depressie op grote hoogte.
Dit fenomeen gaat gepaard met hevige regenval en stormen, vaak met windsnelheden tussen de 100 en 200 km/u. De enorme hoeveelheden regen zorgen ervoor dat de temperatuur snel daalt. Een Gota Fría is meestal van korte duur en ontstaat door het botsen van warme, vochtige lucht vanuit de Middellandse Zee met de koelere luchtstromen van de Atlantische Oceaan, typisch in de nazomer of vroege herfst.
In Spanje kijken veel mensen doorgaans uit naar de Gota Fría, omdat deze regen eindelijk zorgt voor broodnodig water in een land dat regelmatig te kampen heeft met droogte. Ook dit keer wachtten de mensen al weken op regen, aangezien het in sommige regio's al bijna acht maanden niet had geregend. De aanhoudende droogte maakte regen meer dan welkom.
Helaas is juist deze droogte een van de redenen waarom de recente overstromingen zo dramatisch uitpakten. Door de extreme droogte was de grond zodanig uitgedroogd dat het water niet in de bodem kon dringen, waardoor het regenwater direct over het oppervlak stroomde en overstromingen veroorzaakte. Dit is een bekend probleem bij langdurige droogteperiodes en is moeilijk te voorkomen.
Een ander factor die bijdraagt aan de ernst van de situatie is het slechte waterbeheer in Spanje. Jarenlange verharding van het landschap, zonder voldoende aandacht voor afvoer en waterbeheersystemen, heeft het vermogen van de bodem om water op te nemen aanzienlijk verminderd. Daarnaast speelt de verwijdering van dammen een belangrijke rol in de verhoogde kwetsbaarheid van bepaalde gebieden. Vanuit Europa wordt dit gepromoot met het oog op het herstel van ecosystemen, wat ecologisch gezien gunstig is, maar het vermindert ook de capaciteit om waterstromen te reguleren.
Spanje heeft de laatste jaren meer dammen verwijderd dan enig ander land in Europa. In 2023 werden in heel Europa ongeveer 500 dammen weggehaald, waarvan maar liefst 95 in Spanje. Hoewel het verwijderen van dammen en barrières kan helpen bij het herstel van rivieren en ecosystemen, beïnvloedt het ook de dynamiek van waterstromen. Wanneer een dam wordt verwijderd, herwint de rivier vaak een natuurlijkere stroom, wat tijdens zware regenval of sneeuwsmelt kan leiden tot een snellere afvoer van water naar benedenstroomse gebieden. Dit verhoogt het risico op overstromingen, vooral in stedelijke gebieden die niet zijn uitgerust met moderne overstromingsbeheersystemen.
Toch moet ik ook dit laatste nuanceren. Zelfs voordat de dammen werden verwijderd, eiste dit soort overstromingen al vele levens. In de jaren '80 en in 2019 waren de dammen er nog, maar ook toen sloeg de DANA onverbiddelijk toe. Dit natuurfenomeen treft Spanje jaarlijks, meestal op milde wijze, maar soms met verwoestende kracht. De mensen in de getroffen gebieden wonen in een gebied dat gevoelig is voor DANA, vergelijkbaar met hoe mensen in andere delen van de wereld in moessongebieden wonen. Het is simpelweg de natuur, en als mens hebben we daar maar weinig invloed op.
Hoewel er vaak gewezen wordt op de menselijke impact op het klimaat, moeten we erkennen dat we slechts beperkte controle hebben over natuurlijke processen. Het klimaat verandert al duizenden jaren, en dat zal ook de komende millennia zo blijven. Zo graasden er 5.000 jaar geleden antilopen en buffels in wat nu de Sahara is, en 10.000 jaar geleden kon je te voet naar Engeland wandelen. De aarde heeft altijd cyclische veranderingen doorgemaakt, en dat zal ook in de toekomst gebeuren.
Ondanks de inspanningen van overheden om het klimaat onder controle te krijgen, blijft de natuur zijn eigen weg volgen. Het idee dat we de natuur volledig kunnen beheersen, is illusoir. De natuur zal zichzelf blijven beschermen en aanpassen, ongeacht menselijke interventie.
Er is geen enkele maatregel die de menselijke CO2-uitstoot kan verminderen op een manier die een significante invloed zal hebben op de totale uitstoot of het klimaat fundamenteel zal veranderen. Het klimaat wordt immers beïnvloed door complexe, natuurlijke processen die al miljoenen jaren plaatsvinden. Wat wél mogelijk en nodig is, is het nemen van concrete maatregelen om de bevolking beter te beschermen tegen natuurgeweld, zoals het bouwen van sterkere dijken, het verbeteren van infrastructuur en het ontwikkelen van systemen om snel te reageren op natuurrampen.
Helaas lijkt dit niet de prioriteit te zijn van de klimaatactivisten die geloven dat ze het klimaat kunnen beheersen. Hun focus ligt op het streven naar een "perfect" klimaat – een illusie, want het klimaat is door de hele geschiedenis heen constant in verandering geweest. Om dit doel te bereiken, willen ze gigantische bedragen investeren in zaken zoals windmolens, zonnepanelen, warmtepompen en elektrische auto's. Hoewel sommige van deze technologieën nuttig kunnen zijn in specifieke situaties, bieden ze geen oplossing voor de complexe uitdagingen die klimaatverandering met zich meebrengt.
Het echte probleem ligt niet in het klimaat zelf, maar in de manier waarop we ons voorbereiden op de gevolgen ervan. Het idee dat CO2-belastingen en massale investeringen in CO2-reductie het weer kunnen veranderen, is niet alleen onrealistisch, maar dreigt ook onze economie en welvaart te ondermijnen. In plaats van miljarden te verspillen aan symbolische maatregelen, zouden we moeten investeren in aanpassingen die onze samenleving veerkrachtiger maken. We moeten ons richten op praktische oplossingen, zoals bescherming tegen overstromingen, hittegolven en andere vormen van extreem weer, in plaats van geld te besteden aan projecten die geen invloed hebben op de natuurlijke processen van het klimaat.
Steven Arrazola de Oñate
Knap geschreven Steven ! Het hele artikel resoneerde met hoe ik zelf naar deze materie aankijk. Als niet-deskundige moet ik mij bescheiden opstellen maar met wat logisch denkwerk en gevoel voor proporties (400 ppm CO2 = 0,04 %) kom ik toch een eind meen ik.
Het is ergens een mooie samenvatting van de reeks hier op jouw website : "De klimaatleugens doorprikt", het m.i. bewonderenswaardige studiewerk van Luk Adang.
Ik meen zeer recent gehoord te hebben dat op de volgende klimaattop ook zou gesproken worden over beheersmaatregelen. Eindelijk zinvolle zaken ?
Die situatie rond Valencia is uitermate uitzonderlijk en pure horror. De stad is relatief goed gevrijwaard gebleven. De voorsteden en dorpen rond Valencia daarentegen... zoals een atoombom.
Op…