Deze week staat Chatcontrol, het voorstel om onze digitale communicatie massaal te controleren, opnieuw op de Europese agenda. Hoewel een recente versie een lichte versoepeling toont ten opzichte van de plannen vóór de zomer, is deze aanpassing slechts tijdelijk. De essentie van het plan blijft problematisch: het in gevaar brengen van de privacy van miljarden burgers onder het mom van het bestrijden van online kindermisbruik.
Nu de zomervakantie voorbij is, komen ambtenaren en diplomaten in de Brusselse EU-wijk weer samen. Het omstreden voorstel voor Chatcontrol, dat eerder in juni van tafel werd gehaald, keert terug op de agenda. Dit plan heeft als doel om de online verspreiding van beelden van kindermisbruik in de EU te stoppen door privéberichten in chatapps zoals WhatsApp, Facebook en Instagram te scannen. Het voorstel roept echter grote bezorgdheid op omdat het de privacy van burgers op ongekende schaal zou schenden.
Veel mensen beseffen volgens mij niet hoe ernstig de gevolgen van Chatcontrol zijn. Het is vergelijkbaar met het afschaffen van het briefgeheim, waarbij de overheid elke brief leest voordat deze wordt verstuurd. Niets meer en niets minder dan dat. Dat is toch een regelrechte schande? Willen we echt in een samenleving leven waar privacy niet meer bestaat? Ik in ieder geval niet. Het begon met het Europese digitale coronacertificaat, daarna volgden de Digital Services Act en de Europese Digitale Identiteit, en nu proberen ze Chatcontrol door te voeren. Straks is de EU net zo controlegericht en privacyloos als China.
Hoe Werkt Chatcontrol?
Chatcontrol houdt in dat berichten met foto’s, video’s of links door een soort virtuele ‘scanner’ gaan op je eigen apparaat. Deze scanner beoordeelt of het materiaal verdacht is. Als er mogelijk sprake is van seksueel misbruik, wordt melding gemaakt bij een Europees centrum. Wanneer dit centrum bevestigt dat het om kindermisbruik gaat, wordt de zaak doorgegeven aan de politie. Dit idee riep veel verzet op, en het oorspronkelijke voorstel werd daarom in juni niet verder behandeld. Diplomaten uit de 27 EU-lidstaten zouden toen hun standpunten uitwisselen, maar Belgische diplomaten – die op dat moment de vergaderingen voorzaten – beslisten anders onder zware (inter)nationale druk.
Een Tijdelijke Aanpassing
In een recent document van 29 augustus, waarover Politico berichtte, staat dat de detectie van bekende beelden van kindermisbruik nog steeds op de agenda staat. Het scannen naar nieuw materiaal, wat voorheen onderdeel van het plan was, is voorlopig uitgesteld. Bekende beelden kunnen worden herkend door middel van hashing, een systeem waarbij afbeeldingen worden vergeleken met een database van reeds geïdentificeerde beelden. Dit voorkomt de inzet van AI, die een bredere grijze zone zou creëren, waar context cruciaal is. Bijvoorbeeld een onschuldige foto van een kind die naar familieleden wordt gestuurd, zou onterecht als verdachte inhoud kunnen worden aangemerkt.
Echter, uitstel is geen afstel. Het document benadrukt dat serviceproviders en een op te richten Europees centrum moeten bijdragen aan de ontwikkeling van technologie om nieuwe vormen van kindermisbruik en grooming (het benaderen van minderjarigen met seksuele bedoelingen) te detecteren. Dit betekent dat hoewel het voorstel nu iets afgezwakt is, de intentie blijft om op termijn een systeem in te voeren dat mogelijk ook versleutelde privécommunicatie zal controleren.
Verzet en Kritiek
De nieuwe voorzitter van Open Vld, Eva De Bleeker, heeft zich dinsdag duidelijk uitgesproken tegen Chatcontrol. “Ondanks de ‘goede bedoelingen’ is het controleren van alle privéberichten van burgers op beelden van kindermisbruik buiten proportie”, schreef ze op X. “De overheid heeft geen zaken met uw privéberichten. Dat moet duidelijk zijn.”
Ik ben persoonlijk erg blij met deze uitspraak van de nieuwe Open Vld-voorzitter en twijfel voorlopig niet aan haar oprechtheid. Het is namelijk juist die oprechtheid die ervoor zorgde dat ze eerder door premier De Croo opzij werd geschoven als staatssecretaris. Hopelijk beseft Eva dat zij nu nog de leiding heeft, aangezien ze de voorzitter is van de partij die onze premier levert. Het is echter belangrijk dat ze zich realiseert dat De Croo een groot voorstander is van maatregelen als Chatcontrol. Hij houdt van controle en is als premier ook een voorstander van een steeds verdere uitbreiding van het ANPR-systeem, waarmee elk voertuig voortdurend wordt gevolgd onder het mom van inbraakpreventie en verkeersveiligheid. Dit is natuurlijk onzin. Het draait vooral om extra controle en is de ideale manier om mensen nog meer te laten betalen.
Chatcontrol heeft op dezelfde manier niets te maken met het bestrijden van kindermisbruik, maar alles met het monitoren van burgers om dissidente stemmen de mond te snoeren. Gelukkig heeft de meerderheid van de Belgen De Croo de afgelopen jaren doorzien als leugenaar, en het lijkt erop dat we hem niet snel terugzien. Toch is het van groot belang dat we samen druk blijven uitoefenen op onze politici om te voorkomen dat Chatcontrol erdoor komt. De Europese extreemlinkse vrienden van Alexander De Croo zullen het uiteraard blijven proberen. Kunnen we blijven rekenen op Eva De Bleeker? Laten we het hopen. Ik zal de situatie nauwlettend blijven volgen en jullie op de hoogte houden. Het is dan ook zeer belangrijk dat we voorkomen dat '1984' van George Orwell als handleiding wordt gebruikt in plaats van als waarschuwing.
Steven Arrazola de Oñate
Comments